Een avondje sauna in een saunacentrum is bij vele een favoriete bezigheid. Toch kiezen steeds meer mensen voor een eigen sauna thuis. Sommigen plaatsen de thuissauna in de tuin, andere kiezen voor een sauna binnenshuis. Daarmee is de sauna een privé relaxcentrum voor lekker ontspannen genieten; alleen, met zn tweeën of met het hele gezin.
Een sauna in de badkamer, of zelfs in een aparte wellnessruimte is sterk in opkomst. En dat is niet verwonderlijk. Een saunabad werkt ontspannend en is uitstekend voor de gezondheid. Wel is het zaak een aantal regels in acht te nemen.
Waar komt de sauna vandaan?
Reiniging door zweten geen nieuwe vinding. Al lang voor onze jaartelling werden zweethutten of zweetbaden gebruikt om het lichaam te reinigen. De Moslims kennen hun Hammam en de Indianen in Noord Amerika hadden hun zweettent van dierenhuiden. De sauna zoals wij die kennen, vindt zn oorsprong in Finland.
Dit Scandinavische land is ook tegenwoordig nog koploper op saunagebied. Bijna ieder Fins gezin heeft een eigen saunacabine.
De eerste Finse saunas waren zeker geen luxe wellnessproducten zoals wij die kennen. De oude Finnen vonden de sauna oorspronkelijk uit vanuit een basisbehoefte: warm te blijven in de koude wintermaanden.
Holsauna
De eerste saunas waren niet meer dan uitgegraven kuilen of hollen in de helling van een heuvel. De Finnen gebruikte deze kuilen als onderdak tijdens de koude wintermaanden. Voor extra warme werden stenen gloeiend heet opgewarmd. Daarna werd er water over de stenen gegooid om stoom te creëren, waardoor meer warmte vrij kwam. De temperatuur in deze kuilen liep zo hoog op dat mensen hun kleren konden uittrekken. In Finland zijn nog een aantal van deze oude holsaunas te vinden.
De eerste saunas waren dus zowel behuizing als badruimte. Later (al in de 12de eeuw) werden de saunas gescheiden van de woonruimte gebouwd. Dit type sauna had een dak, ondersteund door boomstammen en een deur. Dit soort saunas wordt in Finland nog steeds gebruikt.
Rooksauna
Het traditionele type sauna is een rechthoekige ruimte, gemaakt van boomstammen. In deze ruimte staat een open kachel met stenen op een verhoging. De stenen in de kachel worden verwarmd en de rook van het brandende hout verspreidt zich door de ruimte. Uiteindelijk verdwijnt de rook door een gat in het dak, of via een deur die op een kier staat. De rook heeft overigens een aangename geur. Veel Finnen zweren nog steeds bij zon originele rook- of savusauna.
Schoorsteensauna
In het begin van de 20ste eeuw deed de schoorsteen op de sauna zijn intrede. Er werd namelijk een ander type kachel ontwikkeld die de rooksauna begon te overtreffen.
De stenen van de saunakachel werden bedekt met een metalen constructie in de vorm van een kegel. Deze werd vast gemaakt aan een schoorsteen waarlangs de rook werd afgevoerd. Een luik boven de schoorsteen kon open of dicht. Op die manier werd de temperatuur van de sauna beheerst. Via het luik werd water op de stenen gegooid. In de jaren vijftig was de helft van alle saunas in Finland van dit nieuwe, moderne type.
Indirecte verwarming
In de jaren dertig werd weer een ander type sauna uitgevonden. Ook met een schoorsteen, maar met een kachel waarvan het vuur de stenen indirect verwarmde. De stenen lagen in een metalen bak die werd opgewarmd via ijzeren elementen. Het vuur onder de bak moest wel continu blijven branden, maar de sauna was snel klaar voor gebruik. Ook al vonden veel Finnen de rook- en schoorsteensauna nog steeds ongeëvenaard, deze nieuwe kachel werd toch al snel populair.
Elektrisch
Eén van de meest recente saunavindingen van de Finnen is de elektrische kachel. Een doodzonde volgens sommige, traditionele saunafans. Maar toch was het deze vinding die zorgde voor een enorme stijging van de populariteit van de sauna. De elektrische kachel werkt in principe op dezelfde manier als houtkachel. Maar in plaats van brandend vuur worden elektrische resistors gebruikt om de stenen op te warmen. De veiligheid en het gebruiksgemak maakten deze saunakachel enorm populair.
Europa maakt kennis met de Sauna
Europa maakte kennis met de Finse sauna in 1936. De Finnen namen in dat jaar deel aan de Olympische Spelen en brachten hun eigen sauna mee. De Finse atleten presteerden opmerkelijk goed en daarmee was die nieuwsgierigheid van andere landen gewekt. Na de Tweede Wereldoorlog vond de sauna eerst zn weg in Duitsland en daarna in de rest van Europa en de wereld.
Wellness
Anno 2005 is de thuissauna een volwaardig onderdeel van de wellnesslevensstijl van vele Nederlanders. De ontwikkelingen staan niet stil. Met nieuwe technieken (zoals infrarood en chromotherapie) en nieuwe designs verovert de sauna de Nederlandse badkamer. Wellicht is een thuissauna bij ons over een aantal jaren net zo vanzelfsprekend als voor de Finse gezinnen..?
