Lang niet iedere soort conifeer kan bolvormen opleveren. In principe kan dat alleen bij soorten die (minimaal voor een deel) van nature opgerichte takken vertonen. Maar zoals altijd zijn er ook uitzonderingen. Sommige bolvormen zijn uit heksenbezems of andere vergroeiingen ontstaan, andere worden bewust zo gesnoeid. Van Taxus bijv. zijn prachtige bollen te vormen. Ook worden er wel bollen gesnoeid aan de takken van soorten die zelf helemaal niet bolvormig zijn. De laatste zijn zelfs grote mode en zeer decoratief voor zowel strakke designtuinen als klassieke tuinen. Zulke snoeivormen worden in allerlei soorten en loofkleuren aangeboden.
Natuurlijke bolvormen
Soorten en cultivars die van nature een duidelijke bolvorm vertonen en dus niet zo gesnoeid hoeven te worden, zijn er ook volop (in maximummaten van 50 cm tot 3 m bij de allergrootste bolle cultivars). Picea glauca bijvoorbeeld, de witte spar, heeft prachtige bolvormen opgeleverd. Zoals P.g. Alberta Globe met zachte, lichtgroene naalden en het uit een heksenbezem voortgekweekte kleine bolletje Echiniformis met blauwgrijze naalden. De laatste is uiterst geschikt voor een trog of mini-rotstuintje. De iets afgeplat bolvormige Picea pungens Glauca Globosa is een dwergvorm met zuiver blauwgrijze, scherpe naalden. Een van de leukste bolvormige dennen is Pinus strobus Radiata (een vorm van de Weymouthden).
Hij kan tot 2 m hoog worden en heeft grijsgroene naalden. Pinus pumila Globe wordt ongeveer even hoog met gedraaide blauwe naalden en (heel mooi!) wijnrode mannelijke bloemen in het voorjaar. Pinus mugo (de bergden) heeft de bekende Mops opgeleverd, een klein groen bolletje dat na heel veel jaren ca. 1 m hoog kan worden. Benjamin is ook zon dwerg, Allgäu een aardige groene bolvorm. De lichtgroene Pinus densiflora Globosa wordt tot 3 m hoog en breed. Bij de levensbomen (Thuja) vormt T. occidentalis Rheingold een grote oranjegele bol, Golden Globe is geler, Little Champion blijft vrij klein en Woodwardii vormt een wat losse bol, net als Globosa. Heel bijzonder zijn de bruingroene verschillende Japanse cipressen, (Cryptomeria japonica) Globosa Nana en de extreem dichte Vilmoriniana, maar ook de bolceder, Cedrus libani Comte de Dijon. Nog meer goede bolconiferen: de donkergroene en zeer winterharde, kleine Abies balsamea Nana (een balsemspar-cultivar, erg goed voor heide- en rotstuinen en troggen) en zelfs een dwergjeneverbes: Juniperus squamata Blue Star (blauwgrijs). Er is dus keuze genoeg!
Verzorging
In pot gekweekte coniferen kunnen ook nu bij vorstvrij weer worden geplant in goed doorlatende en onbevroren grond. Zorg bij het inplanten dat de grond goed rond de wortelkluit aansluit en geef royaal water. Geef pas in het voorjaar wat organische mest.
De tuin in januari
Snoei appel en peer (alleen bij niet-vriezend weer). Kruisbessen en rode bessen lopen vroeg uit. Daarom moet de snoei, net als bij druif en kiwi voor eind januari zijn gebeurd. Controleer opgeslagen bollen en knollen regelmatig op schimmels. Controleer ook overwinterende kuipplanten op aantastingen. Loop niet over bevroren gras. Dat kan het gras beschadigen. Bron: Plant Publicity Holland
